TÓM LƯỢC TIỂU SỬ
CỐ HOÀ THƯỢNG CHÔTÊ PANHA MAHA “LÝ THI”
Nguyên Chủ tịch Trung ương Hội Đoàn kết Sư sãi Yêu nước Nam Bộ; Thành viên Hội đồng Chứng minh Giáo hội Phật giáo Việt Nam; Chứng minh Ban Trị sự Tỉnh hội Phật giáo tỉnh Sóc Trăng; Cố vấn Hội Đoàn kết Sư sãi Yêu nước tỉnh Sóc Trăng; Cố vấn Ban Đại diện Phật giáo thị xã Vĩnh Châu; Thành viên Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc thị xã Vĩnh Châu; Trụ trì Chùa Sêrây Crosăng, phường 2, thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng.
Trong quá trình tinh tấn tu học và tham gia sinh hoạt các đoàn thể, hoà thượng Chôtê Panha Maha Lý Thi được Đảng và Nhà nước phong tặng: 1 Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng nhất, 1 Huy chương Vì sự Phát triển Dân tộc và Miền núi và nhiều bằng khen các cấp.
Hòa Thượng Lý Thi, sinh năm 1925 tại thôn Onđôn Chếk, ấp Cà Lăng A, phường 2, thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng. Ngài sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân giàu truyền thống cách mạng. Thân phụ ông tên Lý Nhung và thân mẫu là bà Sơn Thị Khách. Ngài có tất cả 8 anh em, các anh gồm Lý Pang, Lý Chhươl, Lý Chhum và các em gái là Lý Thị Dẹn, Lý Thị Dune, Lý Thị Sune, Lý Thị Sinh.
Lúc còn nhỏ ngài sống với cha mẹ, đến năm 1945 – Phật lịch 2489 khi tròn 20 tuổi, ngài được cha mẹ đưa vào chùa Sêrây Crosăng thọ giới sa di. Đến 21 tuổi, thọ giới tỳ kheo do hoà thượng Sêrây Pannha Maha Sơn Âm là hoà thượng với Pháp danh “Chôtê Panha Maha Lý Thi”. Năm 1949 – Phật lịch 2493, ngài sang chùa Prêy Chóp, xã Lai Hoà (thị xã Vĩnh Châu), học Giáo lý. Năm 1950 – Phật lịch 2494, ngài sang Campuchia tiếp tục học Pali – Giáo lý, tạm trú tại chùa Pô Vel, tỉnh Bat Tam Bang và tham gia phong trào Khmer Isarắs, chống thực dân Pháp xâm lược Đông Dương. Năm 1953 – Phật lịch 2497, Ngài trở về quê hương làm công tác giảng dạy sư sãi, con em đồng bào Khmer tại các chùa trong thị xã Vĩnh Châu như: Chùa Soài Côn, chùa Trà Sết... Đến năm 1956 – Phật lịch 2500, ngài được đồng bào Phật tử suy tôn làm trụ trì chùa Sêrây Crosăng cho đến nay.
VỀ THÀNH TÍCH THAM GIA CÁCH MẠNG
Năm 1945, ngài kêu gọi đồng bào Phật tử tham gia cách mạng, chống thực dân Pháp xâm lược. Năm 1953, tham gia hoạt động bí mật cách mạng tại thành phố Sóc Trăng, cùng với hoà thượng Thạch Pích, Chủ tịch Hội Phật giáo tỉnh Sóc Trăng và các nhà hoạt động cách mạng lúc bấy giờ như ông: Trịnh Thới Cang, Trần Văn Nguyên, Lý Phi Phách; đồng thời, dự hội nghị về Tuyên bố mừng Chiến thắng Điện Biên Phủ. Ngài được cấp trên phân công đến gặp ông Thạch Kinh – người có uy tín trong đồng bào Khmer, để tổ chức mở trường lớp giảng dạy tiếng Khmer, tiếng Việt trong đồng bào Khmer và ông Thạch Kinh giác ngộ tham gia cách mạng. Sau đó, sang tỉnh Cà Mau gặp Àcha Sóc tại chùa Bắc, trao đổi về mục tiêu đấu tranh cách mạng.
Năm 1956, ngài bắt liên lạc với sư sãi và đồng bào Khmer tại các chùa Trà Sết, xã Vĩnh Hải (thị xã Vĩnh Châu) và chùa Com Pong, tỉnh Trà Vinh để tuyên truyền chủ trương cách mạng. Năm 1959, ngài sang chùa Chếk Chrum, trao đổi với hoà thượng Sơn Wong, Chủ tịch Hội Phật giáo tỉnh Trà Vinh theo chủ trương của cấp trên, phân công làm Trưởng Ban Vận động Thanh niên; đồng thời, suy cử hoà thượng làm Hội trưởng Hội Sư sãi Yêu nước Đặc trách Công tác Nam Bộ.
Năm 1963, tham dự Hội nghị tại chùa Trà Teo, xã Hoà Đông (thị xã Vĩnh Châu) dưới sự chủ trì của ông Huỳnh Cương và nhiều cán bộ cốt cán người Khmer. Cuối cùng, hội nghị nhất trí cử ngài tham dự Hội nghị Đông Dương, tổ chức tại tỉnh Trà Vinh do ông Maha Sơn Thông chủ trì. Hội nghị đã nhất trí cử ngài làm Công tác Vận động Thanh niên, thay thế hoà thượng Sơn Wong. Năm 1965, ngài sang Campuchia in bằng cấp Pali – Giáo lý với số lượng 4.000 bản. Năm 1966, ngài bắt liên lạc với tỉnh Kiên Giang, trực tiếp trao đổi với hoà thượng Danh Bao, vận động tham gia cách mạng. Lần lượt sau đó, vận động Àcha Nhượng, chùa Trà Đớt, xã Lạc Hoà (thị xã Vĩnh Châu) tham gia phong trào cách mạng và cử Àcha Sơn Thal làm Trưởng Đoàn Biểu tình, đấu tranh chống áp bức tại tỉnh Bạc Liêu với quy mô lớn.
Năm 1970 – 1974, tổ chức quy y hàng trăm thanh niên Kinh – Khmer – Hoa, chống bắt quân dịch của bọn nguỵ quân, ngụy quyền; đồng thời, đấu tranh trực diện, buộc địch phải thả vô điều kiện một số cán bộ cách mạng, gồm các ông Sơn Khuôn, Sơn Pim, Thạch Srưng, Thạch Ương... Những cán bộ này, được quy y tại chùa sau khi thả về, để tiếp tục hoạt động cách mạng, chống xâm lược. Năm 1970, vận động 300 dân quân tự vệ mang vũ khí giao nộp cho lực lượng cách mạng; đồng thời, che giấu họ trong nhà chùa và động viên họ tham gia cách mạng. Đến ngày 30/4/1975, lúc 11giờ trưa, ngài đã cùng với ông Lâm Văn Kỷ (Hai Sang) và hai tài xế chở bằng xe Honda, đó là ông Lý Chhươl (anh ruột của ngài) và ông Sơn Dết, chạy thẳng vào Trụ sở Quận Trưởng Của (tại chợ Vĩnh Châu), buộc Quận Trưởng Của lệnh cho binh lính hạ vũ khí, đầu hàng với Quân giải phóng.
Sau năm 1975, đất nước được hoàn toàn giải phóng, ngài tham gia các hoạt động của Giáo hội Phật giáo Việt Nam “Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội” và tham gia công tác chính quyền. Ngài thường xuyên đi họp Ban Chấp hành Hội Đoàn kết Sư sãi Yêu nước và Ban Trị sự Tỉnh hội Phật giáo tỉnh Sóc Trăng, để mang chủ trương của Đảng về triển khai cho sư sãi và đồng bào Phật tử. Cùng với tập thể Ban Chấp hành Hội Đoàn kết Sư sãi Yêu nước và ông Huỳnh Cương, kiến nghị với Chính phủ, mở Trường Bổ túc Văn hoá Pali Trung cấp Nam Bộ, nhằm đào tạo nhân tài trong đồng bào Khmer.
Đặc biệt năm 2004, ngài được Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh và Đoàn công tác đến thăm. Đây là niềm vinh dự và là nguồn cổ vũ, động viên to lớn đối với sư sãi và đồng bào Phật tử chùa Sêrây Crosăng, khẳng định vị thế của nhà chùa không ngừng được nâng cao trong việc đóng góp cho sự nghiệp cách mạng giải phóng quê hương, đất nước. Qua đó, vận động đồng bào Phật tử tăng gia phát triển sản xuất, cải thiện đời sống và xoá đói, giảm nghèo; thực hiện tốt chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
